Creativity is seeing what everyone else has seen,
and thinking what no one else has thought.

Albert Einstein

BredaPhoto 2022: Theatre of Dreams

Eens in de twee jaar verandert de Brabantse, bourgondische Nassaustad Breda in één grote out- en indoor kunstexpositie. Met ruim 60 fotografen en kunstenaars uit 28 verschillende landen is BredaPhoto de grootste fototentoonstelling in de Benelux. Samen verbeelden zij hun toekomstvisie met deze tiende editie als thema: Theatre of Dreams.

Industrieel erfgoed locaties vormen het canvas waartegen de werken worden getoond, alsook musea en parken. En kunstwerken an sich, zoals de Rijksmonumentale, historische, 15e eeuw Onze Lieve Vrouwe Kerk. Gevormd in een eigenzinnige mix van gotische en renaissance bouwstijlen vormt ook dit kloppend hart van de stad het decor voor de beeldgedachten van (inter)nationale, bekende en (nog) onbekende kunstenaars en opkomend talent.

Nomadisch bestaan

Op de buiten locatie Backer en Rueb park, onder een tipi, schuilend voor de regenbui, raak ik in gesprek met Maaike Vergouwen. Samen met haar man, fotograaf Daan Zuijderwijk en hun drie kinderen, leiden zij sinds 2017 een nomadisch bestaan. Off the grid leven zij op een duurzame manier in een schitterend tiny house op wielen en trekken zo heel Europa door. ‘We ambieerden een simpeler bestaan met de kans om de wereld te beleven’, licht Maaike toe. ‘Deze manier van leven is niet altijd even gemakkelijk en brengt ook uitdagingen met zich mee maar dat weegt niet op tegen de vrijheid die we ervaren.’
De kunstwerken van Daan, in het bijzonder nachtfotografie van landschappen waarin op een innovatieve wijze met licht en objecten wordt gespeeld, zijn een droom. Zelf zijn zij onderdeel van de expositie en verblijven op deze locatie voor toelichting en lezingen, zo lang het festival duurt. ‘Waar ga je daarna naar toe’, vraag ik nieuwsgierig. ‘Dat weet ik nu nog niet’, lacht Maaike. ‘Waar het avontuur ons brengt.’

Geïnspireerd, en een tikkeltje jaloers op hun lef om alles zomaar over een andere boeg te gooien, trap ik op een droog moment naar de volgende exposities van Eva Krueger, Arguiñe Escandón & Yann Gross en Grupo Ewé in culturele broedplaats Electron /MotMot Gallery.

Eva Kreuger, in 2022 ontvanger van de Kunstenaar Start Beurs van het Mondriaan Fonds, heeft voor BredaPhoto, een model van haar eigen werkruimte nagebouwd: The Living Studio. Deze gedeconstrueerde versie toont fragmenten van opgeslagen werken, materialen en archiefbeelden die de relatie aangaan met elkaar en de ruimte. Fragmentarisch toont ze haar eigen creatieproces.
Heel anders zijn de natuurlijke werken van de Spaanse fotografe Arguiñe Escandón en de Zwitserse filmmaker, ontwerper en fotograaf Yann Gross. In hun project Aya – wat ziel betekent in de Quichua-taal – combineren zij originele, oude beelden van 19e eeuw fotograaf Charles Kroehle met hun eigen foto’s. Hun afbeeldingen, waarin ze Amazonelandschap en hun bewoners verweven met een eigen visie, worden gedrukt op organische wijze. Dit geeft een sereen, haast aaibaar resultaat dat uitstekend past in de huidige interieurtrends Biophilia.

Een stuk kleurrijker zijn de beelden van Grupo Ewé, een Braziliaans collectief, waarin rituelen volgens de Afro-Braziliaanse religie Candomblé worden uitgelicht. Volgens deze religie is menselijk bestaan alleen mogelijk als hoofden ‘gevoed’ worden en in harmonie zijn. Je wordt als kijker uitgenodigd om na te denken over wat we onze eigen hoofden willen ‘voeden’. Wat voedt onze dromen?

Ik ontspring de (regen)dans niet en kom voor de volgende expositie drijfnat de Grote Kerk binnen waar ik meteen word gegrepen door de koninklijke grandeur. Wist je dat Willem van Oranje hier eigenlijk begraven wilde worden? Naast zijn geliefde eerste vrouw Anna van Egmond en hun dochtertje Maria.

In deze ontzagwekkende, serene setting komen de beelden van de Britse fotograaf Tim Hetherington: Sleeping Soldiers, extra binnen.

Met deze intieme, vredige beelden van dromende soldaten in het door geweld geteisterde Afghanistan toont hij de kwetsbaarheid en breekbaarheid van de militairen.
De Mexicaanse Yael Martínez, winnaar van de World Press Photo in Noord- en Midden-Amerika, wil met Firefly vooral de veerkracht verbeelden van mensen die door het tomeloze geweld van de daar heersende drugkartels worden geraakt. De beelden zitten vol minuscule gaatjes waar symbolisch het licht doorheen schijnt.

Onder de indruk van de verschillende exposities en de adembenemende locatie fiets ik, in het zojuist weer doorgebroken najaarszonnetje, naar de grootste afbeeldingen van dit festival op het XXL Plein achter het Chassé theater. Alle buitenlocaties van dit festival zijn zonder toegangsbewijs voor iedereen vrij te bezoeken en hier laat ik me verrassen door de dromerige collages van de Braziliaanse kunstenaar Moara Tupinambá – Mirasawá, wat ‘mensen’ betekent.

In haar fictieve collages combineert ze meerdere technieken als tekenen, schilderen en fotografie en brengt ze het mysterie en de krachten van de natuur onder de aandacht. Alsook de dagelijkse, economische en feministische strijd van inheemse volkeren om hun cultuur en territorium te behouden.
De Belgische Natacha de Mahieu stelt de op social media heersende perfectie aan de kaak in Theatre of Authenticity

In deze serie, waarin de populairste, natuurlijke plekken van de wereld worden weergegeven, bevraagt ze op humoristische en confronterende wijze de manier waarop we reizen en de redenen die we hebben om naar bepaalde, die-moet-je-gezien-hebben plaatsen te gaan. Door vele beelden van dezelfde plek over elkaar te leggen ontstaat een druk, surrealistisch beeld dat tegelijk de absurde realiteit weergeeft. In het aangrenzende Chassé park word ik geraakt door de ontwapende, beschouwende beelden van Braziliaanse Ilana Bar die het dagelijkse leven van een gezin met het syndroom van Down verbeeldt. Ontroerend, grappig en herkenbaar tegelijk.

Het multi-interpreteerbare thema, Theatre of Dreams, biedt beeldmakers alle ruimte voor alternatieve uitingen. De ene kunstenaar documenteert een eigen gemeenschap en persoonlijke ervaringen terwijl een ander futuristische, surrealistische weergaven van de toekomst toont. Welke vorm ook gekozen is, de verschillende werken nodigen je uit tot een andere manier van kijken. Tot het stellen van vragen en het durven betwisten van ogenschijnlijke waarheden. Door het beleven van kunst ontdek je nieuwe perspectieven en doe je waardevolle inzichten op over de wereld in al haar wonderlijke facetten. BredaPhoto toont verhalen over verzet, voortgestuwd op idealen van hoop en verandering. Beeldverhalen die inspireren en ontroeren maar evengoed confronteren en nieuwe vragen oproepen.